Lof voor het Innerlijk Lichaam
Door Rob Merkx
Sinds ik in de fysiotherapie werkte ben ik geïnteresseerd in vragen als: ‘wat is ontspanning?‘ en ‘wat is de relatie tussen het lichaam en de psyche?’
Later in mijn werk als Rebalancer werd mijn fascinatie met het lichaam de basis voor mijn spirituele ontdekkingsreis. Rebalancing lichaamswerk maakt gebruik van aandachtige aanraking om meer bewustzijn te brengen in het lichaam.
Een levend archief
Als fysiotherapeut ontdekte ik dat fysieke spanningen méér zijn dan een verhoogde spiertonus. Spanningen (of energiecystes) kunnen ervaringen, herinneringen, emoties en inzichten bevatten die we ons normaal niet bewust zijn. Het weefsel zelf heeft een ongelooflijk geheugen dat meer omvat dan mentale herinneringen. Het lichaam ‘onthoudt’ in de vorm van ervaringen en niet in de vorm van woorden of vlakke beelden zoals onze mentale bio-computer. Het lichaam is ‘n levend gebeeldhouwd archief van onze persoonlijke geschiedenis. Het bevat onze totale levensgeschiedenis in de vorm van ervaringen, herinneringen, angsten, verlangens, trauma’s en overtuigingen. Als we het lichaam aandachtig aanraken, dan kunnen we dus veel meer raken dan huid en spieren.
Een aspect van de bijzondere gulheid van het lichaam is dat het ons de gelegenheid geeft om ons er in te verstoppen. Het lichaam biedt de mogelijkheid om bepaalde ervaringen op te slaan zonder ze nog in z’n geheel te ervaren. De weefsels van ons lichaam worden tot een gasthuis voor alles wat we niet ‘waar’ willen (of kunnen) laten zijn in onze ervaring. Of met andere woorden: het lichaam is als een vriend die onze geheimen opslaat totdat we besluiten om ze te omarmen met bewustzijn. De opeenhoping van onverteerde ervaringen in het lichaam is de fysieke manifestatie van het onbewuste. Deze verzameling ervaringen draagt het lichaam en ons bewustzijn efficiënt met zich mee. Ervaringen die we kortdurend opslaan zitten in de oppervlakkige spierlagen. Ervaringen die we langduriger willen ontkennen verhuizen naar diepere (onbewustere) lagen in de fascia of bindweefsel. De opslag in de fascia kost namelijk veel minder onderhoud en energie.
Comfort of waarheid?
In één van onze trainingen vroeg ‘n student me: ‘wat is er op tegen om alles wat ik niet wil voelen, de rest van mijn leven efficiënt te blijven onderdrukken totdat ik dood ga?‘ Goede vraag. Er is niets op tegen. Het is een keus. Het is aan ons of we een ervaring al of niet willen onderzoeken en bewust willen belichamen. We hebben goede redenen om bepaalde ervaringen te onderdrukken. In mijn eigen ervaring is het vaak een keus tussen ‘wat is comfortabel?‘ en ‘wat is echt?‘.
Omdat we van nature een diep verlangen naar echtheid en waarheid hebben ontstaat er een innerlijk conflict tussen comfort en echtheid. Het leven blijft ons omstandigheden en ervaringen aanbieden waarin we aanwezig kunnen zijn. Dat kan alleen maar in dit moment. Nu. In dit lichaam. Door de kracht van gewoonte (één van de pijlers van het onbewuste), onze afkeer van onprettige ervaringen en de identificatie met het compulsieve denken, blijven we ervaringen ontkennen.
Iedereen die met werkelijke aandacht waarneemt ziet dat gedachten zichzelf eindeloos herhalen. Het merendeel van de gedachten die we produceren zijn bovendien in dienst van onze kramp. Zorgelijke en angstige gedachten onderhouden de spanningen die nodig zijn om een bepaald niveau van onbewustheid te handhaven. Een belangrijke taak van compulsief denken is om de aandacht af te leiden van dit moment; niet te voelen en de spanning in stand te houden.
Bewust aanraken
We kunnen leren om onze aandacht naar binnen te richten en iedere ervaring te onderzoeken met invoelingsvermogen, acceptatie en interesse. Rebalancing lichaamswerk gebruikt een vorm van aandachtig aanraken die het vermogen om aanwezig te zijn in het lichaam ondersteunt. Het aanraken van het lichaam met aandacht is als het binnengaan en reizen in het innerlijke archief van het lichaam. Je bent aanwezig met wat je nu ervaart en met wie je nu bent, niet met hoe je zou ‘moeten’ zijn. Liefdevolle aanraking is als het aanraken van de ziel. Er hoeft niets te veranderen. Op deze manier kan het lichaam gaan dienen als ondersteuning voor bewustzijn in plaats van het fundament te zijn voor verstarde conditioneringen.
Innerlijk lichaam
Rebalancing kan helpen om van een staat van denken naar een staat van voelen te gaan. Dit is echter nog maar één stap om de verborgen wijsheid in het lichaam te ontsluieren. De tweede stap in Rebalancing is het bewegen van een staat van voelen naar een staat van Zijn; een innerlijke ruimte waarin iedere ervaring aanwezig kan zijn en kan veranderen. Dit innerlijke lichaam is een veld van aandacht dat niet opgeslokt wordt door de uiterlijke wereld of door mentale activiteit.
zo zelden dat we zien wat er altijd is
onder al dit voelen en denken
deze aanwezigheid
waarin alles kan zijn zoals het is
In mijn ervaring is het vermogen om aanwezig te zijn in het innerlijke lichaam van onschatbare waarde. Dit lichaam van aanwezigheid geeft het denken de ruimte om stiltes te laten bestaan, het ondersteunt het hart met een liefdevolle aanwezigheid voor gevoelens en het geeft een opening naar een realiteit die veel groter en veel omvattender is dan onze kleine ‘ik’ kan waarnemen of bevatten. (herz. 2014).
Rob Merkx
Hoofddocent, Medeoprichter en Bestuurder aan de Rebalancing School voor Lichaamswerk en Bewustzijn.